بررسی تطبیقی شیوه های جبران خسارت در مسئولیت مدنی غیر قراردادی

روش های جبران خسارت در مسئولیت مدنی، که همانا شیوه های اجرای تعهد فاعل زیان می باشند، بر مبنای اهداف مسئولیت مدنی تعیین می گردند. اهداف موردنظر عبارت اند از: جبران کامل خسارت، جلب رضایت زیان دیده و بازگرداندن وضع پیشین وی. با توجه به اینکه اصالت این اهداف در نظام های حقوقی متفاوت است، شیوه های تأمین آن ها یکسان نیست. این راه ها به طور کلی عبارت اند از: جبران عینی یا اعادۀ وضع سابق که در اشکال مختلف نمود می یابد؛ و جبران معادلی که خود بر دو نوع، جبران غیرنقدی خسارت (دادن بدل و مثل) و جبران نقدی (پرداخت پول)، است. اصول کلی روش های یادشده در نظام های مختلف کم و بیش یکسان است، اما کیفیت استفاده از آن ها و ترجیحاتی که به هریک داده می شود، در نظام های حقوقی متفاوت است. دو شیوۀ اصلی جبران خسارت در عرض هم نیستند تا هرکدام از عامل زیان یا زیان دیده بتواند به میل خود یکی را اختیار کند. اما ترتیب تقدم و تأخر میان آن ها به نظم عمومی ارتباط ندارد؛ لذا طرفین می توانند برخلاف آن تراضی کنند یا دادگاه طریق متناسب را برگزیند (مادۀ 3 قانون مسئولیت مدنی).